พืชฟื้นตัวกลางคืน:...
👤
โดย: Admin
📅
2025-10-26 14:34:16
🌐
125.27.140.92
พืชฟื้นตัวกลางคืน: ทำไมการให้น้ำบางช่วงเวลาจึงมีผลอย่างมาก
การจัดการน้ำในแปลงปลูกไม่ใช่เพียงการให้น้ำเมื่อดินแห้ง แต่คือการเข้าใจจังหวะสรีรวิทยาของพืช: กลางวันพืชทำกิจกรรมหลักคือการสังเคราะห์แสงและคายน้ำ ส่วนกลางคืนคือช่วงเวลาสำคัญที่พืชซ่อมแซม ปรับโครงสร้าง และ “ราก” มีโอกาสดูดซึมน้ำและออกซิเจนได้เต็มที่ การให้น้ำในช่วงค่ำ-ดึกโดยไม่พิจารณาสภาพดินและรากอาจย้อนผลเสีย ทำให้ระบบรากขาดอากาศและเกิดโรครากเน่าได้
ในช่วงกลางวัน พืชเปิดปากใบ เพื่อรับแสงและ CO₂ สร้างน้ำตาลและพลังงาน ขณะเดียวกันพืชคายน้ำสูงเพื่อดึงน้ำและธาตุอาหารจากดิน สถานะนี้ทำให้ “แรงดึงน้ำขึ้นราก (transpirational pull)” สูง และรากต้องมีคุณสมบัติ (hydraulic conductivity) ที่ดีเพื่อรองรับการดูดน้ำอย่างต่อเนื่อง ([Nature][1])
เมื่อเข้าสู่กลางคืน ปากใบส่วนใหญ่ปิด การคายน้ำลดลง รากจึงมีโอกาสดูดน้ำซึมดินและออกซิเจนได้ดีขึ้น ในช่วงนี้พืชจะใช้พลังงานในระดับเซลล์เพื่อซ่อมแซมเยื่อหุ้มเซลล์ เสริมความแข็งแรงของรากและลำต้น และหากมีการให้น้ำในช่วงค่ำ-ดึกจนดิน “จมน้ำ” หรือชื้นจัดเกินไป ช่องว่างอากาศของดินจะลดลง ทำให้รากขาดอากาศและเกิดภาวะที่เรียกว่า *root hypoxia* เป็นสาเหตุหนึ่งของ “รากเน่า” ตามมา
งานวิจัยพบว่า การดูดน้ำของรากในหลายพืชมีการปรับตัวตามชั้นของดินและสภาพแวดล้อม โดยรากจะเลือกดูดจากชั้นที่มีความนำไฟฟ้าของน้ำ (hydraulic conductivity) สูง ซึ่งมักอยู่ในช่วงที่ดินมีออกซิเจนดีและไม่อิ่มน้ำเกินไป ([NPH Online Library][2])
ดังนั้น การให้น้ำที่เหมาะสมจากมุมมองเกษตรกรคือ
* เลือกช่วงเวลา: ให้ในช่วงเช้า หรือช่วงค่ำที่ไม่ถึงคืนเต็ม (เพื่อให้มีเวลาให้ออกซิเจนเข้าสู่ดินก่อนกลางคืน)
* ตรวจดิน: หลีกเลี่ยงให้ดินชื้นจัดในช่วงกลางคืน โดยเฉพาะในดินที่มีโครงสร้างแย่ อากาศในดินน้อย
* รากดี = พืชดูดน้ำและธาตุอาหารได้เต็มที่ในช่วงกลางคืน ซึ่งเป็นช่วงฟื้นตัวของต้น
หากละเลยเรื่องนี้ การให้น้ำไม่ตรงจังหวะอาจทำให้แม้ต้นจะดูเขียว แต่ผลผลิตไม่ดี เพราะระบบรากถูกส่งผลกระทบและไม่ได้ถือเป็นช่วงฟื้นตัวอย่างแท้จริง
---
**อ้างอิง**
Fricke, W. (2019). Night-time growth presents a more efficient use of taken-up water for leaf cell expansive growth. *Journal of Experimental Botany*. ([Science Direct][3])
Dayer, S. et al. (2020). Nighttime transpiration represents a negligible part of water loss and does not increase the risk of water stress in grapevine. *Plant Cell & Environment*. ([PMC][4])
Zarebanadkouki, M. et al. (2019). Root water uptake and its pathways across the root: quantification at the cellular scale. *Scientific Reports*, 9, 12979. ([Nature][1])
#การให้น้ำพืช #พืชฟื้นตัวกลางคืน #ระบบรากดีผลผลิตดี #เกษตรวิชาการ #ฟาร์มไร่สวน
