โภชนาการสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการไตรั่ว: แนวทางการจัดการอาหารเพื่อการฟื้นฟูไต

# บทนำ

อาการไตรั่ว (Proteinuria) คือภาวะที่มีโปรตีนรั่วออกทางปัสสาวะ ซึ่งอาจเกิดจากโรคไต โรคเบาหวาน หรือความดันโลหิตสูง การควบคุมอาหารเป็นปัจจัยสำคัญในการชะลอการเสื่อมของไตและลดภาระไต โภชนาการที่เหมาะสมสำหรับผู้มีอาการไตรั่วมุ่งเน้นที่การจำกัดโปรตีนปริมาณพอเหมาะ เลือกโปรตีนคุณภาพสูง ลดเกลือ/โซเดียม และควบคุมการดื่มน้ำและของเหลว

# หลักการโภชนาการสำหรับผู้ไตรั่ว

* จำกัดโปรตีน: ผู้ป่วยโรคไตที่ไม่อยู่ในระหว่างการฟอกเลือดควรจำกัดโปรตีนที่ประมาณ 0.6–0.8 กรัม/กก.น้ำหนักตัว/วัน และสำหรับผู้ที่อยู่ในระหว่างการฟอกเลือด อาจต้องการโปรตีนมากขึ้นเพื่อรักษาระดับโปรตีนในเลือด
* เลือกโปรตีนคุณภาพสูง: ไข่ขาวเป็นแหล่งโปรตีนที่มีคุณภาพสูงและย่อยง่าย เหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคไต เนื่องจากมีฟอสฟอรัสต่ำและไม่มีไขมันอิ่มตัวสูงเหมือนไข่แดง
* จำกัดเกลือ/โซเดียม: การบริโภคเกลือมากเกินไปอาจเพิ่มความดันโลหิตและทำให้เกิดอาการบวม ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีโซเดียมสูง เช่น อาหารแปรรูป ซุปกระป๋อง และขนมขบเคี้ยวที่มีรสเค็ม
* ควบคุมของเหลว: จำกัดการดื่มน้ำและของเหลวตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อป้องกันอาการบวมและภาระไตที่เพิ่มขึ้น

---

#

สำหรับผู้ป่วยไตรั่ว การแบ่งมื้ออาหารเป็น 4 มื้อ (เช้า–กลางวัน–บ่าย–เย็น) มีเหตุผลทางโภชนาการดังนี้

* ลดภาระไตต่อมื้อ: การกินโปรตีนเยอะในมื้อเดียวจะทำให้ไตทำงานหนัก การแบ่งโปรตีนออกเป็นหลายมื้อช่วยให้ไตไม่ต้องกรองโปรตีนทีเดียวมากเกินไป
* รักษาระดับโปรตีนในเลือดให้คงที่: การรับประทานไข่ขาวหรือโปรตีนคุณภาพสูงหลายมื้อช่วยป้องกันภาวะพร่องโปรตีนในเลือด
* ควบคุมความหิวและน้ำหนัก: การมีมื้อว่างช่วงบ่ายช่วยลดความหิวและกินอาหารเกินจำเป็นในมื้อหลัก

💡 สรุปง่ายๆ: 4 มื้อเป็นแนวทางที่ปลอดภัยและเหมาะสม แต่ถ้าสะดวก ผู้ป่วยบางคนอาจปรับเป็น 3 มื้อใหญ่ + ของว่างเล็ก ๆ ก็ได้ ตราบใดที่ ปริมาณโปรตีนรวมต่อวันยังเหมาะสม

---

# เมนูอาหาร 7 วันสำหรับผู้ไตรั่ว

วันจันทร์

* เช้า: ข้าวกล้อง 1 ทัพพี + น้ำซาวข้าวต้มไข่ขาว 1 ฟอง, ผักสด 1 จานเล็ก, แอปเปิล 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลาอบ 100 กรัม, ผักลวก, น้ำเปล่า 1 แก้ว
* บ่าย: น้ำซาวข้าว + ไข่ขาว 1 ฟอง, ถั่วลิสงอบไม่ใส่เกลือ 1 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกต้ม 100 กรัม, ซุปผักใส, ส้ม 1/2 ลูก

วันอังคาร

* เช้า: โจ๊กข้าวกล้อง + ไข่ขาว 1 ฟอง, ผักลวก, ฝรั่ง 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลานึ่งสมุนไพร 100 กรัม, ผักผัดน้ำมันน้อย
* บ่าย: นมถั่วเหลืองไม่หวาน 1 แก้ว, ถั่วลิสงอบไม่ใส่เกลือ 1 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกอบสมุนไพร 100 กรัม, ผักลวก, ผลไม้ตามฤดูกาล 1/2 ลูก

วันพุธ

* เช้า: ข้าวต้มไข่ขาว 1 ฟอง, ผักสด, แอปเปิล 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลาย่างเกลือเล็กน้อย 100 กรัม, ผักลวก
* บ่าย: น้ำซาวข้าว + ไข่ขาว 1 ฟอง, ถั่วเขียวต้ม 2 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกต้ม 100 กรัม, ซุปผักใส, ส้ม 1/2 ลูก

วันพฤหัสบดี

* เช้า: ข้าวกล้อง 1 ทัพพี + ไข่ขาว 1 ฟอง, ผักสด, ฝรั่ง 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลาอบ 100 กรัม, ผักผัดน้ำมันน้อย
* บ่าย: นมถั่วเหลืองไม่หวาน 1 แก้ว, ถั่วลิสงอบ 1 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกอบสมุนไพร 100 กรัม, ผักลวก, ผลไม้ตามฤดูกาล 1/2 ลูก

วันศุกร์

* เช้า: โจ๊กข้าวกล้อง + ไข่ขาว 1 ฟอง, ผักสด, แอปเปิล 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลานึ่งสมุนไพร 100 กรัม, ผักลวก
* บ่าย: น้ำซาวข้าว + ไข่ขาว 1 ฟอง, ถั่วเขียวต้ม 2 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกต้ม 100 กรัม, ซุปผักใส, ส้ม 1/2 ลูก

วันเสาร์

* เช้า: ข้าวต้มไข่ขาว 1 ฟอง, ผักสด, ฝรั่ง 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลาอบสมุนไพร 100 กรัม, ผักลวก
* บ่าย: นมถั่วเหลืองไม่หวาน 1 แก้ว, ถั่วลิสงอบ 1 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกอบสมุนไพร 100 กรัม, ผักลวก, ผลไม้ตามฤดูกาล 1/2 ลูก

วันอาทิตย์

* เช้า: ข้าวกล้อง 1 ทัพพี + ไข่ขาว 1 ฟอง, ผักสด, แอปเปิล 1/2 ลูก
* กลางวัน: ข้าว 1 ทัพพี, ปลานึ่งสมุนไพร 100 กรัม, ผักผัดน้ำมันน้อย
* บ่าย: น้ำซาวข้าว + ไข่ขาว 1 ฟอง, ถั่วเขียวต้ม 2 ช้อนโต๊ะ
* เย็น: ข้าว 1 ทัพพี, ไก่อกต้ม 100 กรัม, ซุปผักใส, ส้ม 1/2 ลูก

---

# ข้อปฏิบัติเพิ่มเติม

* ปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการก่อนเริ่มหรือปรับอาหาร
* ติดตามอาการบวม น้ำหนัก และปัสสาวะ
* ปรับเมนูตามความสะดวกและตามหลักโภชนาการ

---

# ข้อมูลอ้างอิง

1. Nephrotic syndrome diet: Foods to eat and avoid. Medical News Today.
2. Nephrotic Syndrome Diet: Restrictions and Foods You Can Eat. Healthline.
3. Using Egg Whites to Keep Protein Up and Control Phosphorus. DaVita.
4. Nutrition and Nephrotic Syndrome. Stanford Children's Health.
5. Focus on Proteinuria in CKD: Dietitian's Perspective. BC Renal.
6. KDOQI Clinical Practice Guideline for Nutrition in CKD. American Journal of Kidney Diseases.
7. Nutritional Management of Idiopathic Nephrotic Syndrome. PubMed Central.

---

#ไตรั่ว #โปรตีนรั่ว #โภชนาการไต #อาหารเพื่อไต #ไข่ขาว #ลดเกลือ #ดูแลไต #สุขภาพ