ผลิตภัณฑ์เตยปาหนัน - ที่จังหวัดกระบี่

ผลิตภัณฑ์เตยปาหนัน - ที่จังหวัดกระบี่ โครงการศิลปาชีพทุ่งทะเล ต.เกาะกลาง อ.เกาะลันตา จ.กระบี่ ซึ่งทางโครงการฟื้นฟูและอนุรักษ์ป่าทุ่งทะเล อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.กระบี่ ได้เข้ามาส่งเสริมสนับสนุนให้ราษฎรมีอาชีพด้วยการจัดทำกิจกรรมมากมายหลายรายการด้วยกัน หนึ่งในนั้นก็คือ การจัดทำผลิตภัณฑ์จากเตยปาหนัน เตยปาหนันหรือเตยทะเล เป็นพืชบริเวณป่าชายเลนทั่วไปในจังหวัดตรัง โดยเฉพาะในอำเภอสิเกา มีขึ้นอยู่ตามธรรมชาติจำนวนมาก การนำเตยปาหนันมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์นั้นจะใช้ใบเตยที่มีอายุ 3 ปีขึ้นไป โดยนำใบที่เรียกกันว่าเมสลาด คือใบที่อยู่ในสภาพกลางอ่อนกลางแก่ มาถากหนามออกให้หมดทั้งหนามข้างในและหลังใบ นำไปตากแดดให้แห้งหรือนำไปลนไฟ แล้วจึงนำไปผ่านเครื่องมือที่เรียกว่า “ยะหาด” เพื่อทำให้เตยเป็นเส้นที่มีความกว้างเท่า ๆ กัน เรียกว่า “ซี่เตย” จากนั้นนำซี่เตยไปต้มและแช่น้ำ 1 วัน หรือ 2 คืน เพื่อป้องกันการขึ้นรา จากนั้นก็ขูดซี่เตยจนนิ่ม นำไปตากน้ำค้างให้เตยมีความเหนียวไม่เปราะง่ายเวลาสาน แล้วนำไปขูดจนขาวจึงย้อมสี สีที่นิยมได้แก่ สีบานเย็น และสีม่วง แล้วนำไปสานตามลายที่ต้องการ

การตัดใบเตยจะใช้มีดพร้าที่มีความคม ฟันวัชพืชรก ๆ รอบ ๆ ต้นเตยออกเสียบ้าง เพื่อความสะดวกในการเข้าไปตัด ซึ่งการที่ได้ใบเตยที่พอเหมาะนั้นผู้ตัดจะเลือกใบเตยที่ตั้งแต่ประมาณชั้นใบที่ 4 นับจากโคนต้นขึ้นไปและไม่เอาใบยอดที่ยังอ่อน ๆ 2-3 ชั้นใบนับจากข้างบน จากนั้นจึงฟันมีดพร้าลงไปเฉียง ๆ ให้ติดหัวอ่อน การไม่ตัดที่โคนต้นนั้น ไม่เพียงให้ได้ใบที่เหมาะเท่านั้น แต่ยังเพื่อให้หัวอ่อนแตกหน่อภายหลังเพื่อให้มีใบเตยเกิดขึ้นมาอย่างต่อเนื่อง

เตยปาหนัน มีลักษณะคล้ายเตยหอมแต่มีขนาดใหญ่กว่า ใบหนากว่าและมีหนามที่ใบ ส่วนใหญ่ชาวบ้านจะเข้าไปตัดในป่าที่ลึกเข้าไป จะไม่เอาต้นเตยที่อยู่ด้าน นอก ๆ เพราะต้นเตยในป่าลึกจะมีความอุดมสมบูรณ์มากกว่า จากนั้นก็คัดเลือกเอาต้นเตยที่มีใบบาง ๆ ยาว ๆ เพื่อเอามาทำเป็นตอกเตยและสมบูรณ์มากกว่า จะไม่เอาใบที่ผอม ๆเพราะเมื่อกรีดแล้วจะได้ตอกจำนวนน้อยเส้น

จากนั้นจึงเอามามัดรวมกันประมาณ 10-15 ใบ สำหรับไฟที่เหมาะสมในการย่างใบเตยนั้น จะต้องเป็นไฟถ่านและไม่มีควัน เพราะไฟที่ลุกและมีควันจะทำให้ใบเตยไม่เป็นสีขาวตามต้องการ การย่างใบเตยจะย่างสุก สังเกตได้โดย เมื่อใบเตยมีสีเขียวเข้มขึ้นเป็นเงาก็เป็นอันว่าใช้ได้

นำใบเตยที่ย่างไฟแล้วมากรีดด้วยอุปกรณ์ที่เรียกว่าเล็บแมวโดยเว้นระยะจากโคนใบไว้ก็เพื่อสะดวกในการหยิบและการขูดด้วยไม้ไผ่ หลังจากการริดแล้วก็ฉีกเอาเส้นที่เป็นหนามทั้ง 2 ข้างของใบออก และเส้นตรงกลางที่เป็นรอยกรีดเอาหนามออกทิ้งไป ใบเตยหนึ่งใบกรีดแล้วได้เส้นตอกประมาณ 3-6 เส้น

จากนั้นนำไปแช่น้ำเพื่อให้ตอกเตยเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีขาว ถ้าต้องการให้ขาวมากยิ่งขึ้นก็ให้เติมน้ำส้มสายชูลงไปประมาณ 2-3 ช้อนโต๊ะ แช่ 2 วัน 2 คืน หลังผ่านคืนที่ 1 ไปเปลี่ยนน้ำ 1 ครั้ง ในการแช่ต้องเอาของหนัก เช่น ก้อนหินใส่ถุงพลาสติกทับตอกเอาไว้เพื่อให้ตอกจมน้ำหมดทุกเส้น

จากนั้นแยกตอกเตยส่วนหนึ่งจากตอกเตยที่ตากแห้งและขูดด้วยไม้ไผ่แล้วมาย้อมสี เพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีลวดลายที่สวยงาม สีที่ใช้ย้อมส่วนใหญ่จะใช้สีแดง สีน้ำเงิน สีเหลือง สีส้ม การย้อมเริ่มต้นโดยต้มน้ำประมาณครึ่งกะละมังให้เดือดแล้วใส่เกลือแกงลงไปประมาณ 1 กำมือ เพื่อจะช่วยป้องกันตอกเตยสีตก และใส่หัวน้ำส้มประมาณ 3 หยด ช่วยให้ตอกเตยลื่นยิ่งขึ้น จากนั้นเอาสีที่ต้องการย้อมประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ ใส่ลงไปใช้ไม้พายคนให้เข้ากัน รอให้น้ำเดือดจึงเอาตอกเตยที่ชุบน้ำเปียกซุ่มแล้วใส่ลงไป

ในการสานลายราษฎรในโครงการฟื้นฟูและอนุรักษ์ป่าทุ่งทะเล อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.กระบี่ จะขึ้นรูปผลิตภัณฑ์เป็นเบ้าในการสาน เพื่อให้ผลิตภัณฑ์ได้รูปแบบและประเภทต่าง ๆ และลายที่นิยมสานได้แก่ ลายขัด ลายสอง ลายสาม ลายดอกพิกุล ลายงูเหลือม ลายอกปู ผลิตภัณฑ์ที่สานจะเป็น เสื่อ กระเป๋า ภาชนะใส่ของใช้ประจำครัวเรือน และอุปกรณ์ประดับบ้านเพื่อความสวยงาม เป็นต้น.

อ้างอิง:www.dailynews.co.th

ส่งความคิดเห็น